698 Jeugdcentrum Kiel Antwerpen
Het Jeugdcentrum Kiel is gebouwd als een inspirerende ontmoetingsplek voor, door en met kinderen tieners en jongeren. Dankzij het diverse aanbod aan vrijetijdsactiviteiten, krijgen zij kansen om zich te ontwikkelen in een positieve en stimulerende omgeving. Het ontdekken en interpreteren van ‘de geest van de plek’ was fundamenteel bij deze ontwerpopgave. Door heden en verleden met elkaar te verbinden ontstaan kansen voor de toekomst. De plek, een voormalige orangerie en naastgelegen terrein, werd met minimale en ingetogen ingrepen opnieuw opgeladen, zonder haar karakter te verliezen. Kortom: een inspirerende ontmoetingsplek voor jongeren.
Het Jeugdcentrum Kiel is ontstaan vanuit de bestaande feestzaal, een voormalige orangerie van de hand van stadsarchitect E. Van Averbeke. De niet-originele achterbouw werd afgebroken om plaats te maken voor de nieuwbouw en zo het aanbod aan culturele en educatieve activiteiten te kunnen uitbreiden. De gevelopeningen in de historische noordgevel werden in oorspronkelijke staat hersteld om meer daglicht in de zaal te brengen. Door deze renovatie ontstond niet alleen ruimte voor de nieuwbouw, maar kreeg ook het bestaande gebouw een functionele en esthetische opwaardering. Naast de gerenoveerde noordgevel werd een dubbelhoge foyer georganiseerd die functioneert als ontsluiting van zowel het bestaande gebouw als de nieuwbouw; een bruisende en open ruimte voor de uitwisseling van ideeën, passies en informatie. Door het herstellen van de oorspronkelijke raamopeningen worden zichten naar, en tussen, de verschillende zalen in het jeugdcentrum mogelijk.
De nieuwbouw is geconcipieerd als een ‘moderne orangerie’ en wordt gekenmerkt door een repetitieve glazen gevel. Het ingetogen volume is het archetype van een serre en krijgt een geleding van plint/kop door een subtiele verspringing in de gevel. De voormalige orangerie werd in de jaren ‘50 getransformeerd naar een feestzaal. De originele gevelopeningen in het noordgevel werden dichtgemetseld om de geluidsoverlast naar het achterliggende bouwblok te beperken. Er is gekozen om de compacte nieuwbouw tegen de feestzaal te bouwen. De nieuwbouw fungeert als een akoestische buffer en vormt één brandcompartiment met de bestaande feestzaal; zo ontstond de mogelijkheid om de originele raamopeningen te herstellen met een beperkte investering in akoestisch en brandwerende beglazing. De visuele verbinding met de voormalig orangerie resulteert in een open en inspirerende omgeving: het uitgangspunt en ambitie van het project.
Deze ruimtelijke organisatie resulteert bovendien in een beperking van de gebouwschil: één van de basisregels voor een duurzaam gebouw. De genereuze foyer, naast de gerenoveerde noordgevel, is een ‘ruimtelijk cadeau’ voor een zeer beperkte kostprijs aangezien de karakteristieke gevel reeds aanwezig was. De gevels van de nieuwbouw werden ontworpen samen met een serrebouwer omwille van het bouwbudget. Voor de repetitieve gevel is gekozen voor gevelelementen van 1,2m; een gebruikelijke en economische glasmaat. Deze maatvoering is schatplichtig aan de maatvoering van de bestaande feestzaal; een stramienmaat tussen de gevelpenanten van 3,6m. Zodoende voelt de aansluiting en afstemming met de voormalig orangerie als vanzelfsprekend aan en werd de gevel binnen het vooropgestelde bouwbudget gerealiseerd.
De nieuwbouw van het Jeugdcentrum Kielis een eenvoudig en weloverwogen ontwerp, zowel naar materialen als technieken. Omwille van de doelgroep en de budgettaire beperkingen is er veelal gekozen voor robuuste, economische en eenvoudig te herstellen materialen. De technieken zijn eenvoudig te bedienen voor het personeel en werden veelal in opbouw voorzien om toekomstige aanpassingen mogelijk te maken. De verwarmingsinstallatie van de bestaande feestzaal bleek voldoende overcapaciteit te beschikken, zodat de nieuwbouw ook op deze installatie gekoppeld kon worden. Verluchting van het gebouw gebeurd op natuurlijke wijze via te openen dak- en gevelopeningen, waarbij de dubbelhoge foyer (samen met de inertie en volume van de bestaande feestzaal) fungeert als een natuurlijke schoorsteen. Koeling is initieel niet voorzien in de nieuwbouw, maar eventuele oververhitting kan eenvoudig worden vermeden door bijkomend zonwering te installeren. Door dit energetisch concept worden de wettelijke energieprestatie ruimschoots bereikt zonder de installatie van hernieuwbare energie. Dit vertaald zich in een economisch gebouw, zowel in bouw- als onderhoudskost.
Het is onze taak om structuren te ontwerpen als intelligente casco’s: structuren die veranderlijk gebruik toelaten, gebouwen en structuren die gerecupereerd kunnen worden door de opeenvolgende generaties. Dergelijke gebouwen overleven de tijd en zijn tijdsbestendig. Zij worden deel van ons collectief geheugen en worden gekoesterd. Zij worden emotioneel duurzaam. Het hergebruiken van bestaande structuren is de eerste stap naar duurzaam bouwen; het project van het Jeugdcentrum Kiel verlengt de levensduur van de voormalige orangerie door minimale en weloverwogen ingrepen. Door een bijkomende foyer/ontsluiting ontstaan mogelijkheden voor een gedeeld gebruik van het jeugdcentrum; de feestzaal kan extern worden verhuurt, terwijl de dagelijkse werking van de nieuwbouw ongehinderd kan doorgaan. De nieuwbouw is geconcipieerd als een aaneenschakeling van open en polyvalente ruimtes en gesloten en dienende ruimtes. De dienende ruimtes zijn te beschouwen als stijve dozen voor ‘donker programma’ als sanitair kleedmakers, opslag en technische ruimtes. Door dit ruimtelijke en constructieve concept is het Jeugdcentrum Kiel een zeer flexibele ruimte voor uitwisseling van ideeën, passies en informatie.
-
opdrachtgever
Stad Antwerpen
projectteam
Geert Driesen, Tim van der Wegen, Erik van de Scheur, Adriaan van Caekenberghe, Ursula Mendo en Amadé De Moyer
samenwerking
Jacques Spaas, Vanhout.pro en We are out of office
periode
2017-2020
programma
Danszalen, muziekstudio’s, leslokalen, co-workingspace, polyvalente ruimte en kantoren
Gerelateerde projecten
